In de krant De Standaard verscheen gisteren een open brief, geschreven door Heidi Knipprath (onderzoekster KULeuven, maar ook gewoon mama). Ze verbaasde zich over de schoolfacturen met torenhoge bedragen voor allerlei uitstapjes. “De School, het nieuwe reisbureau” noemde ze het zelf.
Ik zou graag op mijn beurt een brief sturen:
Beste mevrouw Knipprath,
Kan een school er voor kiezen om dure invulboeken te verplichten? En om gereedschap en materiaal niet te verhuren, maar enkel te koop aan te bieden? Kan ze ervoor kiezen om zich te profileren met dure uitstapjes, zelfs in de weekends en vakantieperiodes? Ja, dat kan ze. Maar dat ruikt naar segregatie, net als de verplicht aan te schaffen bergwandelschoenen voor één enkele uitstap waar u mee te maken kreeg. Een ‘verplichting’ die trouwens volkomen onwettig is. In plaats van zich op deze manieren te onderscheiden, kunnen scholen er ook voor kiezen om zich te profileren op kwalitatief onderwijs én op de overtuiging dat kostprijs geen belemmering mag zijn om voor een bepaalde richting te kiezen.
Het provinciaal onderwijs Antwerpen voerde aan het begin van dit schooljaar een maximumfactuur in voor alle richtingen en alle jaren in haar secundaire scholen waar vooral TSO en BSO richtingen worden aangeboden. Nadat we eerst alle schoolkosten helder in kaart brachten, kregen onze schoolteams de uitdaging om creatieve manieren te bedenken om die kosten te drukken. We vermijden zo veel mogelijk invul- of werkboeken. Schoolboeken kunnen geleend of gehuurd worden maar hoeven niet perse aangekocht te worden. We kopen materiaal en gereedschap centraal in en stellen het kosteloos ter beschikking van onze leerlingen. We plannen schooluitstappen zo dat ze verschillende eindtermen tegelijkertijd halen. We bieden fietsen aan op school voor korte schooluitstappen of de wekelijkse verplaatsingen naar sporthal of zwembad.
De administratieve opvolging werd eenvoudiger, net als de inning van de schoolfacturen. En dat zorgde voor een administratieve besparing én een daling van 7% in het aantal onbetaalde facturen. De introductie van een maximumfactuur wordt zo een bewuste beleidskeuze van een school en is hoe dan ook geen kwestie van hoe rijk of armlastig haar inrichtende macht is.
Onze maximumfactuur omvat alle kosten voor zaken die noodzakelijk zijn om de eindtermen te behalen. Ouders weten aan het begin van het schooljaar perfect hoeveel ze moeten betalen. Voor de eerste graad hebben we de maximumfactuur voor alle scholen op 250 euro vastgelegd en voor de tweede en derde graad gaat het om plafondbedragen per richting. Alle bedragen staan op onze website. Μeerdaagse buitenschoolse activiteiten zijn niet inbegrepen maar onze scholen beperken ze tot één uitstap per graad. Dat is waar wij mee uitpakken.
Mevrouw Knipprath, als de interesses en talenten van uw kinderen aansluiten bij één van de vele technische of beroepsopleidingen in de nijverheid, horeca of mode die het provinciaal onderwijs Antwerpen aanbiedt, nodig ik u graag uit om eens bij ons af te stappen. Verwacht echter geen reisbrochures in uw informatiepakket.
Het originele artikel van Heidi Knipprath kan u hieronder lezen:
Het wordt stilaan een traditie. Elk schooljaar staat Heidi Knipprath verbaasd te kijken naar de facturen met torenhoge bedragen voor allerlei uitstapjes.
In de lagere school is er de maximumfactuur. Boven op de maximumfactuur voor schoolmateriaal en eendaagse uitstapjes zijn er meerdaagse uitstappen en interessante extraatjes zoals boeken en tijdschriften. Gelukkig beperkt die maximumfactuur de onkosten nog enigszins en betalen we, opvang niet inbegrepen, voor de drie jongste kinderen samen ‘maar’ 500 euro per jaar. Maar die factuur bestaat niet in het secundair onderwijs. In eerste instantie zijn er de peperdure en vrij chaotische leerwerkboeken, die slechts voor de helft gebruikt worden, en de uitstapjes. In het tso en bso, waar vaker kinderen van kansarme gezinnen schoollopen, moeten ouders ook nog eens dure outfits en gereedschap aankopen.
Bergwandelschoenen
Volgens een studie van het Hiva kostte een schooljaar in het secundair onderwijs in 2008 gemiddeld net geen 1.000 euro. Tijdens de talrijke infoavonden en opendeurdagen die we afschuimden, kon vreemd genoeg amper één school aantonen welke studiekosten ze jaarlijks aanrekent. Alle scholen pakken wel sterk uit met hun facultatieve reizen. Zodra we overtuigd waren dat we de school hadden gekozen met de meest zuinige reizen (fietsvakanties), stuurden we onze oudste de deur uit.
Nadat we de verplichte boeken hadden betaald, kregen we aan het begin van vorig schooljaar te horen dat we ook bergwandelschoenen moesten aanschaffen. De klas ging een dag op uitstap in de heuvels aan de rand van de stad. En dat mocht niet met sportschoenen. Maar de sportschoenen van mijn dochter waren stevig genoeg. Ze zou geen blaren krijgen, wat met nieuwe bergwandelschoenen wel zo zou zijn. Koppig weigerde ik de dure schoenen aan te schaffen, maar de datum naderde en de druk op mijn dochter vanuit school werd groter. We hebben de schoenen dan toch maar op het nippertje aangekocht.
Vol is vol
Het tweede jaar begon nog turbulenter. Op de vooravond van het eerste oudercontact kwam een berichtje binnen over een uitstap naar Walibi op zondag. Met het vriendelijke, maar zeer nadrukkelijke verzoek dat zo veel mogelijk kinderen mee konden gaan, ook al mag de school dat niet verplichten. Die hoeft dat ook niet te verplichten. Door sociale druk willen de kinderen er dolgraag bij zijn.
Tijdens het eerste oudercontact kregen we na een uiteenzetting over Smartschool en nieuwe evaluatievormen, de meest imposante slides van de avond te zien. Niet alleen Walibi bleek op het programma te staan, maar ook een heleboel andere weekenduitstappen. ‘Hoera, we gaan niet alleen in de weekends op stap met de kinderen, we doen dat ook in de vakanties. In de paasvakantie gaan we op skireis en in juli op een drielandentocht. En wees er snel bij, want vol is vol!’ De kinderen kregen de dag erna dezelfde enthousiaste uitleg. Het gevolg? Opnieuw een smekende dochter aan tafel ’s avonds. De inkomprijs van Walibi was een lachertje in vergelijking met de 25 keer duurdere skireis.
Het is geweldig dat scholen kinderen op een informele manier met elkaar laten omgaan buiten de schoolmuren. Maar ze mogen geen reisbureau worden. Ze moeten een sociaaleconomisch verantwoord beleid voeren, gelijke kansen bieden aan iedereen en ouders niet nodeloos op kosten jagen.
Heidi Knipprath
Inga Verhaert 