#Tijdvoorvrouwen

Begin jaren negentig van de vorige eeuw. Zolang is het geleden. Ik maakte me op om een major te kiezen in de Germaanse filologie. De keuze viel op literatuurwetenschap. Meer bepaald feministische literatuurtheorie. Mijn thesis schreef ik over het verzameld werk van Fay Weldon, enfant terrible van Brits literair feminisme. Met “Life and Loves of a She Devil” toonde ze tot welke extremen een vrouw kon gaan wanneer ze bedrogen wordt. De wraak was hardhandig, brutaal, op het duivelse af. Ik heb er veel plezier aan beleefd. Zowel aan het lezen als aan het schrijven.

Achteraf heb ik me de bedenking gemaakt of ik niet beter wat anders had gekozen. Talen, tot daar aan toe. Maar dat feminisme? Hoe geraak ik ooit nog aan de bak? Onze rechten zijn toch al verworven? Mijn vierentwintigjarige ik dacht dat mijn mama, tantes, grootmoeders en al hun vriendinnen alle vrijheden al verworven hadden. Mijn eigen vriendinnen en ik hoefden er alleen gebruik van maken. Dat was het plan.

Een jaar of dertig later weet ik beter. Verworven rechten zijn nooit écht verworven.

Ik zie vandaag jonge vrouwen die gefascineerd en een beetje verwonderd kijken naar de verfilming van Margaret Atwood’s “The Handmaid’s Tale”. Haar roman beschrijft een samenleving in de niet zo verre toekomst waar vrouwen enkel dienst doen als broedmachines. Zolang ze kinderen baren, worden ze getolereerd. Vóór het zover kwam, waren er tekens aan de wand. Uit huis werken werd afgeraden. Een eigen bankrekening ontoelaatbaar. Geboortebeperking strafbaar. Tot vrouwen de facto dienstmaagden waren.

Nooit had ik gedacht dat de werkelijkheid de fictie wel eens zou kunnen inhalen. Vandaag, in 2019, worden verworven rechten op seksuele en reproductieve gezondheidszorg beknot, verboden, gecriminaliseerd. Niet alleen in ontwikkelingslanden of dictaturen. In de Amerikaanse staat Alabama vonden 25 blanke mannen in maatpak het een goed idee om abortus zo goed als totaal te verbieden. Een arts die op een verkrachte vrouw een abortus uitvoert, riskeert tot levenslange opsluiting. De verkrachter veel minder. De zogezegde liefde voor het ongeboren kind is een excuus geworden om publiek en ongegeneerd vrouwen te kunnen haten.

Een uitzonderlijk besluit, ver hier vandaan? Think again. In Nederland laat de baas van de sinds kort grootste partij zich ontvallen dat vrouwen beter niet uit werken gaan. Abortus en euthanasie moeten in zijn ideale wereld ook maar eens op de schop. Geëmancipeerde vrouwen, ze zijn de reden van de teloorgang van de westerse beschaving zo luidt het.

Geprivilegieerde mannen in maatpak. Ze hebben een agenda. Een oorlog tegen vrouwen.
En plots zijn de She Devil, Offred en Lisbeth Salander weer relevanter dan ooit. #tijdvoorvrouwen